بیماری های روماتیسمی، راه‌های تشخیصی و درمانی آن

آشنایی با بیماری‌های روماتیسمی

بیماری روماتیسم فقط یک نوع بیماری یا اختلال نیست بلکه شامل بیش از 150نوع بیماری مختلف است که دارای اشکال مختلف آرتروز، پوکی استخوان و بیماری‌های بافت همبند می‌باشد. ویژگی برجسته‌ی بیماری‌های روماتیسمی التهاب است که بر ساختارهای متصل کننده یا حمایت کننده از بدن تأثیر می‌گذارد. این بیماری به صورت رایج مفاصل را درگیر می‌کند و به علاوه گاهی اوقات تاندون‌ها، رباط‌ها، استخوان‌ها و ماهیچه‌ها را نیز درگیر می‌کند. در صورت عدم بهبود این بیماری، باعث از دست رفتن عملکرد بخش‌های مختلف بدن می‌شود. بیماری‌های روماتیسمی شامل آرتریت (یا به زبان عامیانه آرتروز) است که به معنای "التهاب مفصل" است و خود شامل بیش از 100 اختلال متفاوت است.

انواع بیماری‌های روماتیسمی

برخی از رایج‌ترین بیماری‌های روماتیسمی عبارتند از:

• استئوآرتریت(Osteoarthritis): شایع‌ترین نوع آرتریت یا آرتروز است، که عمدتا به غضروف‌ها آسیب می‌رساند و حتی ممکن است آنها را از بین ببرد.
• آرتریت روماتوئید(Rheumatoid arthritis): یک اختلال خودایمن است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به سینوویوم حمله می‌کند(سینوویوم یک بافت نرم است که مایع مفصلی یا سینوویال و هم‌چنین خود مفاصل را می‌پوشاند) در نهایت این درگیری منجر به التهاب می‌شود.
• فیبرومیالژیا(Fibromyalgia): یک بیماری مزمن با علائم منحصر به فرد و درد موضعی در سیستم عضلانی اسکلتی است.
• لوپوس اریتماتوسیستمیک یا همان لوپوس(Systemic lupus erythematosus): یک اختلال خودایمنی است که باعث التهاب در قسمت‌های مختلف بدن، از جمله مفاصل، پوست، کلیه‌ها، خون، ریه، قلب و مغز می‌شود.
• سندرم شوگرن: از مشخصه‌های این بیماری خشکی دهان و زبان، بزرگی غده بناگوشی و حساسیت به نور می‌باشد.
• نقرس(Gout): نوعی از آرتریت است که توسط کریستال‌های سوزنی مانند اسید اوریک در مفاصل ایجاد می‌شود و غالبا انگشت بزرگ پا را درگیر می‌سازد.
• آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان(Juvenile idiopathic arthritis): شایع‌ترین نوع آرتریت در نوجوانان است که ممکن است همراه با تب و بثورات جلدی باشد.
• آرتریت پسوریازیس(Psoriatic arthritis):انگشتان دست و پا را درگیر می‌کند و هم‌چنین باعث التهاب شدید پوست می‌شود.
• پلی‌میوزیت(Polymyositis): بر عضلات تاثیر گذاشته و می‌تواند کل بدن را درگیر کند.
• بیماری بهجت (Behcet Disease): یک بیماری التهابی می‌باشد که می‌تواند هر قسمت از بدن را درگیر سازد اما به‌طور معمول باعث آفت‌های متعدد و پی در پی در داخل دهان و سیستم تناسلی می‌شود.
• اسپوندیلیت انکیلوزان (Ankylosing spondylitis): شایع‌ترین اسپوندیلوآرتروپاتی(درگیری کل ستون فقرات) است که ممکن است علاوه بر ستون فقرات بر روی لگن، شانه‌ها و زانو تاثیر بگذارد.
• واسکولیت(Vasculitis): واسکولیت به معنی التهاب رگ‌ها می‌باشد. این بیماری باعث تغییر در وضعیت طبیعی دیواره‌ی رگ‌های خونی می‌شود، از جمله: ضخیم شدن، نازک و باریک شدن و زخمی شدن. این تغییرات می‌تواند جریان خون را محدود کرده و باعث آسیب به اندام‌ها و بافت‌های مختلف شود.
• آرتریت واکنش پذیر یا سندرم رایتر(Reiter's syndrome): نوعی از اسپوندیلوآرتروپاتی(درگیری کل ستون فقرات) است که پس از عفونت دستگاه ادراری، روده یا سایر اعضای بدن ایجاد می‌شود.
• اسکلرودرم یا اسکلروز سیستمیک(Scleroderma): یک بیماری روماتیسمی خودایمن است که منجر به ضخیم شدن و سفت شدن پوست و التهاب و زخم در قسمت‌های مختلف بدن از جمله رگ‌های خونی، مفاصل و اندام‌های خاص می‌شود.
• پلی میالژی روماتیسمی(Polymyalgia rheumatica): باعث درد و سفتی در عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها و بافت‌های اطراف مفاصل می‌شود.

بیماری

نام آزمایش‌های کمک کننده به تشخیص

آرتروز روماتیسمی

CRP

ESR

Anti CCP

RF

لوپوس

FANA

Anti-ds DNA

Anti SS-A/SS-B

C3,C4,CH50

Lupus Anti-Coagulant

LE Cell

Anti Cardiolipin IgG,IgM

Anti Sm

اسپوندیلیت انکیلوزان

HLA B27 به روش PCR

سندرم شوگرن

Anti SS-A/SS-B

اسکلرودرمی

Ant centromere Antibody

Anti SCL-70

پلی میوزیت

Anti Jo-1

واسکولیت

C ANCA(Anti PR3)

P ANCA(Anti MPO)

بهجت

HLA B51-52 به روش PCR

این آزمایش‌ها در بخش‌های ایمونولوژی، ایمنوفلوروسانسو هورمون شناسی انجام می‌شود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منابع:

برگرفته از سایت آزمایشگاه طبی و ژنتیکی حسینی نسب متخصص علوم آزمایشگاهی

www.mayoclinic.org

www.labtestsonline.org

www.CDC.gov