ناراحتی بلع و راههای تشخیص و درمان آن

در این بخش با ادینوفاژی یا بلع دردناک و روش‌های تشخیص و درمان آن آشنا می شوید

بیماری ادینوفاژی چیست و چگونه درمان می‌شود، آیا بلع دردناک با دارو التیام می‌یابد، چگونه این بیماری تشخیص داده می‌شود؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

ادینوفاژی(Odynophagia) اصطلاح پزشکی برای بلع دردناک است. درد ممکن است در گلو، دهان یا مری به وجود بیاید و علل آن نیز مختلف است. بلع دردناک به مرور موجب آسیب‌دیدگی گلو، کاهش ناخواسته‌ی وزن و سایر عوارض می‌شود.

ادینوفاژی یا بلع دردناک چیست؟

ادینوفاژی به درد در هنگام بلع غذا گفته می‌شود و نوعی اختلال است که با بروز آن فرد با بلع دچار درد می‌شود. بیمار ممکن است که هنگام بلع غذا، مایعات یا بزاق در گلو، دهان یا مری احساس درد کند.

تفاوت ادینوفاژی با دیسفاژی چیست؟

دیسفاژی به زمانی گفته می‌شود که فرد در بلع غذا مشکل پیدا می‌کند، اما ادینوفاژی زمانی است که بلع غذا دردناک می‌شود. دیسفاژی می‌تواند همراه با ادینوفاژی باشد، اما این دو بیماری ممکن است به صورت جداگانه نیز بروز پیدا کنند.

دیسفاژی در اغلب موارد از ادینوفاژی جدی‌تر است و می‌تواند موجب سرفه یا خفگی شود. در موارد شدید، این بیماری می‌تواند موجب تحریک یا بروز عفونت‌های باکتریایی در ریه شود که در نهایت به ذات‌الریه یا سینه‌پهلو منتهی می‌شود.

گاهی اوقات دیسفاژی و ادینوفاژی با «گلوبوس هیستریکوس» یا «غم باد» اشتباه گرفته می‌شود. در این بیماری فرد احساس می‌کند توده‌ای راه گلویش را بسته است. با این حال، گلوبوس هیستریکوس بر خلاف دیسفاژی و ادینوفاژی، به صورت مستقیم روی مکانیسم بلع اثر نمی‌گذارد.

علائم ادینوفاژی

ادینوفاژی ممکن است باعث درد در هنگام بلع غذاهای خشک و در برخی موارد مایعات شود. علائم ادینوفاژی با توجه به علل آن می‌تواند کوتاه یا بلند مدت باشد.

علائم و نشانه‌های رایج ادینوفاژی عبارتند از:

• دردی یکنواخت، سوزاننده یا تیز مانند چاقو در هنگام بلع در دهان، گلو یا مری
• دردی که هنگام بلع مواد غذایی خشک بدتر می‌شود. در برخی موارد بلع مواد غذایی جامد و مایعات هم باعث درد مشابهی می‌شود
• کم کردن وزن به دلیل کاهش مصرف مواد غذایی
• کم‌آبی بدن به دلیل کاهش مصرف مایعات

علت ادینوفاژی یا بلع دردناک

عوامل متعددی می‌توانند باعث بلع دردناک شوند که عبارتند از:

• انواع عفونت‌ها مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و گلودرد استرپتوکوکی
• التهاب دهان، گلو یا مری ناشی از ورم لوزه، التهاب حلق، التهاب حنجره یا مری
• سوزش سردل یا رفلاکس معده-مری، گاهی اوقات اسید معده وارد مری یا گلو شده و موجب درد و التهاب می‌شود. سوزش سر دل می‌تواند در بلند مدت به زخم معده و سوء هاضمه منجر شود.
• تضعیف دستگاه ایمنی، مبتلایان به بیماری ایدز یا افرادی که در حال گذراندن پرتودرمانی یا سایر معالجات سرطان هستند بیش از سایر افراد به ادینوفاژی مبتلا می‌شوند.
• عفونت کاندیدا در دهان، گلو و مری. این عفونت‌های قارچی در افرادی که دستگاه ایمنی ضعیفی دارند بروز پیدا می‌کند.
• سرطان مری با دیسفاژی، ادینوفاژی مداوم و کاهش ناخواسته‌ی وزن همراه است. کسی که مبتلا به سرطان مری باشد در هنگام بلع ممکن است بین تیغه‌های شانه در پشت یا در قفسه سینه احساس درد کند.
• جراحت یا زخم در دهان، گلو یا مری. این موارد می‌تواند در اثر آسیب‌های جسمانی، عمل جراحی یا خوردن غذاهایی با لبه‌های تیز بروز پیدا کند.
• کشیدن سیگار و سایر فرآورده‌های دخانی، الکل یا مواد مخدر می‌تواند موجب تحریک دهان، گلو مری شود و بلع غذا را دشوار سازد.
• نوشیدن مایعات بسیار داغ یا سرد برای مدت طولانی می‌تواند به مخاط مری آسیب برساند.

تشخیص ادینوفاژی

ادینوفاژی معمولا با آندوسکوپی تشخیص داده می‌شود. در آزمایش آندوسکوپی پزشک دوربین کوچکی را به همراه منبع نور وارد گلوی بیمار می‌کند تا بتواند درون مری را مشاهده کند. همچنین در برخی موارد پزشک از بیمار خواسته می‌شود که در حین آزمایش، عمل بلع را انجام دهد. چنانچه پزشک مشکوک باشد بلع دردناک علل زمینه‌ای دیگر دارد، ممکن است که سایر آزمایش‌ها را برای بیمار تجویز کند.

درمان ادینوفاژی

درمان دقیق ادینوفاژی به علل اصلی آن بستگی دارد.

درمان‌های دارویی ادینوفاژی یا بلع دردناک

بسته به علت آن، بلع دردناک ممکن است که با تجویز برخی داروها درمان شود. به عنوان مثال، داروهایی که برای درمان رفلاکس معده-مری تجویز می‌شوند، می‌توانند از بازگشت اسید به معده و مری جلوگیری کرده و در نتیجه ممکن است درد بیمار در هنگام بلع غذا کاهش پیدا کند. همچنین داروها ممکن است برای درمان سایر علل زمینه‌ای مانند ایدز یا عفونت‌های دیگر به کار روند. عفونت‌های کاندیدا نیز با داروهای ضدقارچی درمان می‌شوند.

درمان ادینوفاژی با عمل جراحی

در صورت بروز سرطان یا تومور مری، پزشک ممکن است که عمل جراحی را برای برداشتن بخشی از مری یا معده توصیه کند. همچنین در صورتی که درمان‌های دارویی برای رفلاکس معده-مری جواب ندهند، پزشک ممکن است که از عمل جراحی استفاده کند.

زمان دادن

در صورتی که پزشک هیچگونه علل زمینه‌ای را تشخیص ندهد، بلع دردناک ممکن است که به مرور زمان برطرف شود. بلع دردناک از علائم شایع حساسیت ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی شدید است. در صورتی که بروز مکرر بلع دردناک موجب احساس ناراحتی یا اذیت شدن شما شده، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

آیا برای درمان ادینوفاژی به پزشک مراجعه کنیم؟

در بسیاری موارد ادینوفاژی خود به خود برطرف می‌شود. موارد بلع دردناک ناشی از سرماخوردگی یا آنفولانزا معمولا ظرف یک هفته برطرف می‌شود. علل ادینوفاژی معمولا از طریق معاینه ساده گلو به خصوص در مواردی که فرد دارای التهاب یا عفونت است تشخیص داده می‌شود.

در موارد دیگر، ممکن است نمونه‌گیری با سواب از گلو یا آندوسکوپی لازم باشد. اگر دلیل بلع دردناک مشخص نیست، باید حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورتی که ادینوفاژی موجب دشواری در تنفس یا خوردن غذا شود، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که ادینوفاژی برای چند هفته پایدار باشد یا همراه با کم شدن وزن یا کم‌آبی بدن باشد، باید به پزشک مراجعه شود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:

مهسا موسوی فوق تخصص ریه و آسم