سردرد و سردردهای یک طرفه دلایل و علائم، تشخیص و درمان

سردرد یک طرفه چیست؟

حدود 50 درصد از افراد بزرگسال در سراسر دنیا به اختلال سردرد مبتلا هستند. برخی از سردردها جزئی هستند و با استفاده از درمان های خانگی برطرف می شوند، اما برخی از آن ها بسیار شدیدتر هستند و نیاز به مراقبت های پزشکی دارند. اگر سردرد همراه با تاری دید، حالت تهوع یا هر علامت دیگری که باعث نگرانی می شود رخ دهد، حتما به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. اگر فردی دچار سردرد شدید و ناگهانی و ضعف در یک طرف بدن یا گیجی شود، نیاز به مراقبت های اورژانسی دارد.

سردرد

اما در سمت دیگری بسیاری از افراد سردرد را فقط در یک سمت سر خود تجربه می کنند. این درد ممکن است با علائم مختلفی از جمله خستگی، حالت تهوع و اختلالات بینایی همراه باشد. سردرد های یک طرفه یکی از دردناک ترین انواع سردرد ها هستند. سردرد های یک طرفهمعمولاً در نیمه‌ شب ها با درد شدید در اطراف یک چشم و در یک طرف سر، شما را بیدار می‌کند. حملات مکرر سردرد های یک طرفهمی‌تواند از هفته ‌ها تا ماه ‌ها طول بکشد و معمولاً با دوره‌ های بهبودی سردرد متوقف می‌شود، ادامه پیدا می‌کند. در طول دوره بهبودی، برای ماه ها و گاهی حتی سال ها سردرد رخ نمی دهد.

خوشبختانه سردرد های یک طرفه نادر هستند و تهدید کننده زندگی نیست. درمان ‌ها می‌توانند حملات سردرد های یک طرفه را کوتاه‌تر و کم‌تر کند. علاوه بر این، داروها می توانند تعداد سردردهای یک طرفه را تا حد بسیار زیادی کاهش دهند. این مقاله به بررسی علائم، علل و درمانسردرد یک طرفه می‌پردازد.

علائم و نشانه های رایج

سردرد یک طرفه به سرعت و معمولاً بدون هیچ گونه هشداری ظاهر می شود، اگرچه ممکن است ابتدا حالت تهوع و یک حالتی شبیه میگرن داشته باشید. علائم و نشانه های رایج در هنگامسردرد یک طرفه عبارتند از:

• درد طاقت‌آوری که عموماً فقط در پشت، یا اطراف یک چشم قرار دارد، اما ممکن است به سایر نواحی صورت، سر و گردن شما سرایت کند.
• درد فقط در پشت یک چشم، یک طرف شقیقه یا یک سمت پیشانی
• دردی که در شب شروع می شود، معمولاً 1 تا 2 ساعت پس از خواب
• گرفتگی یا آبریزش بینی در سمت آسیب دیده
• دردی که پس از گذشت 5 الی 10 دقیقه به اوج خود می رسد
• درد شدید که 30 تا 60 دقیقه طول می کشد
• علائم مرتبط ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• مسدود شدن یا آبریزش بینی
• افتادگی پلک
• آبریزش و قرمزی در یک چشم
• صورت برافروخته یا عرق کرده
• رنگ پریدگی پوست (رنگ پریدگی) یا برافروختگی روی صورت شما
• تورم اطراف چشم در سمت آسیب دیده

سردرد

برخی از علائم سردرد یک طرفه شبیه میگرن است برای مثال حساسیت به نور و صدا ممکن است با سردرد یک طرفه رخ دهد، البته معمولاً در یک طرف سر.سردرد یک طرفه می تواند باعث درد شدید در یک طرف سر، اغلب در اطراف چشم شود. درد می تواند بسیار شدید باشد و حتی ممکن است با سوزش نیز همراه شود.

افراد جوان بسیار زیادی وجود دارند که سردرد های یک طرفه را تجربه می کنند. هنگامی کهسردرد رخ می دهد، معمولاً در چند قسمت به مدت 4 تا 12 هفته ایجاد می شود، و پس از آن متوقف می شود. این سردرد ها اغلب هر بار یک طرف را تحت تأثیر قرار می دهند.

علل سردرد یک طرفه

سردرد در یک طرف سر به دلیل عوامل مختلفی ایجاد می شود. همه چیز از یک سبک زندگی غلط گرفته تا آسیب سر می تواند یک عامل در ایجاد سردرد های یک طرفه باشد. در این بخش خلاصه ای از علل رایج سردرد یک طرفه آورده شده است.

برخی از سردرد یک طرفه به دلیل عوامل سبک زندگی ایجاد می شوند. شناخت منبع این سردرد ها می تواند راهی برای پیشگیری و به حداقل رساندن تاثیر این موضوع باشد. عوامل رایجی که می توانند این مسائل را به وجود آورند عبارتند از:

رژیم غذایی

یکی از دلایل رایج سردرد در افراد، حذف وعده های غذایی است. برخی غذاها و نوشیدنی ها می توانند حملات را تحریک کنند.

خواب: استراحت ناکافی در شب و داشتن برنامه خواب ناسازگار با میگرن و سردرد مرتبط است.

استرس: استرس و تنش محرک های میگرن هستند.

عوامل محیطی: مواردی مانند آلودگی هوا و بوها، نور شدید یا چراغ های چشمک زن، یا حتی تغییر در الگوهای آب و هوا همگی می توانند باعث سردرد شوند.

فعالیت بدنی: در حالی که ورزش منظم به پیشگیری از سردرد کمک می کند، فعالیت بیش از حد خود نیز می تواند وسیله ای برای ایجاد حملات سردرد باشد.

درباره سردرد پیشانی و چشم بیشتر بخوانید.

شرایط بهداشتی رایج

انواع بیماری های رایج می تواند باعث سردرد شوند. این بیماری ها شامل:

بیماری ها:

عفونت سینوس ها یا سینوزیت می تواند باعث التهاب در یک یا هر دو طرف سر شود. اگر فقط یک سینوس تحت تأثیر قرار گیرد، درد فقط در آن طرف سر احساس می شود. علاوه بر این، سردرد اغلب با عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا (آنفولانزا) همراه است. تب ناشی از این شرایط می تواند یکی دیگر از علل سردردهای یک طرفه باشد راه کار های پیشگیری از سردرد را در این مقاله بخوانید.

آلرژی:

سردرد یک طرفه سر نیز می تواند همراه با آلرژی باشد. این اتفاق زمانی می‌افتد که برخی غذاها، نوشیدنی‌ها و محرک‌های محیطی واکنش ایمنی بدن شما را تحریک ‌کنند، که همین امر سینوس‌ها را ملتهب می‌کند و باعث ایجاد درد در پیشانی و گونه‌ها می‌شود.

فشار خون بالا:

فشار خون بالا اغلب هیچ گونه نشانه خاصی ندارد. با این حال، علائم آن مانند سردرد، در برخی موارد ظاهر می شوند. این بیماری همچنین می تواند باعث سرگیجه و تنگی نفس شود.

درمان سردرد یک طرفه

درمان سردرد یک طرفه تا حد زیادی به علت آن بستگی دارد. درمان‌ های این شرایط معمولاً چندوجهی هستند و توصیه های پزشکی را با تغییرات سبک زندگی ترکیب می ‌کنند. این توصیه ها شامل استفاده از دارو های خاص پس از شروع سردرد، داروهای پیشگیرانه، تغییر شیوه زندگی و سایر درمان های پزشکی است. دربارهسردرد بعد از ترک کافئین بخوانید.

دارو های مختلف

هم داروهای بدون نسخه و هم داروهای تجویزی به درمان سردرد کمک می کنند. این دارو ها می توانند به شکل قرص یا برای تاثیر سریعتر به صورت اسپری بینی باشند. طبقات مؤثر داروها عبارتند از:

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
• کافئین و NSAID ها (به عنوان مثال Excedrin)
• تریپتان ها
• آنتاگونیست های دوپامین
• آلکالوئیدهای ارگوت
• مواد افیونی (به ندرت برای دردهای مزمن استفاده می شود)

درمان‌های خانگی برای از بین بردن سردرد

گاهی اوقات برای از بین بردن سردرد، یک درمان خانگی ساده کافی است. در اینجا با چند روش تسکین سردرد بدون نیاز به دارو آشنا می‌شویم.

کمپرس سرد

قراردادن تکه‌های یخ پیچیده شده درحوله یا یک کیسه سبزیجات یخ زده بر روی پیشانی یا حتی دوش آب سرد، ممکن است درد ناشی از سردرد میگرنی را کاهش دهد. باید کمپرس را به مدت 15 دقیقه روی سر خود نگه داشته و سپس به مدت 15 دقیقه استراحت کنیم.

کمپرس گرم

قراردادن پارچه یا حوله گرم بر روی گردن یا پشت سر به کاهش درد ناشی از سردرد تنشی کمک می‌کند. در صورتی که سردرد ما سینوسی باشد، باید پارچه یا حوله گرم را در ناحیه‌ای که درد دارد، قرار دهیم. دوش آب گرم نیز ممکن است در این زمینه کمک‌کننده باشد.

کاهش فشار روی پوست سر یا سر

«سردردهای فشاری خارجی» می‌تواند ناشی از پوشیدن کلاه، سربند یا حتی عینک شنای بیش از حد تنگ باشد. کشیدن و سفت بستن موها نیز حتی می‌تواند باعث سردرد شود.

کم کردن نور محیط

نور زیاد یا چشمک‌زن می‌تواند باعث بروز سردردهای میگرنی شود. اگر مستعد چنین سردردهایی باشیم، باید پنجره‌ها را با پرده‌های تیره و ضخیم در طول روز بپوشانیم و در فضای باز از عینک آفتابی استفاده کنیم. همچنین، استفاده از صفحه‌های ضد نور بر روی صفحه مانیتور و لامپ‌های فلورسنت با طیف نور روز در وسایل روشنایی کمک‌کننده خواهد بود.

پرهیز از جویدن

جویدن آدامس ممکن است باعث درد در ناحیه فک و سر شود. همین امر در مورد جویدن ناخن‌ها، لب‌ها، قسمت داخلی گونه‌ها یا وسایلی مانند مداد نیز صادق است. اجتناب از مصرف غذاهای ترد (مثل پفک یا پاپ‌کورن) و چسبناک (مثل آب نبات و شکلات) و نیز کوچک‌کردن لقمه‌ها کمک کننده است. در صورت دندان‌قروچه، استفاده از محافظ دهان با مشورت دندانپزشک ممکن است سردردهای صبحگاهی را کنترل کند.

روغن نعناع

روغن نعناع دارای خاصیت آرامش‌بخشی است که به تسکین درد نیز کمک می‌کند. استفاده از مقدار کمی روغن نعناع بر روی شقیقه باعث تسکین سردرد می‌شود. توجه داشته باشیم که از تماس این روغن با چشم‌ها خودداری کنیم.

روغن اسطوخودوس

رایحه‌درمانی با استفاده از روغن اسطوخودوس می‌تواند یک راه موثر و ایمن برای تسکین سردرد باشد. این کار با استفاده از پخش‌کننده اسانس در هوا یا مالیدن مقدار کمی روغن در کف دست و استنشاق رایحه امکان‌پذیر است.

آب

کم‌آبی بدن می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید سردرد شود.
مطالعات نشان داده است که یکی از علت‌های شایع سردردهای تنشی و میگرن، کم‌آبی مزمن بدن است. علاوه بر این، کم‌آبی بدن می‌تواند با ایجاد اختلال تمرکز و تحریک‌پذیری، علائم سردردهای ما را بدتر نشان دهد. نوشیدن آب، علائم سردرد را در اکثر افراد دچار کم‌آبی، طی 30 دقیقه تا سه ساعت تسکین می‌دهد.
برای جلوگیری از سردردهای ناشی از کم‌آبی، نوشیدن آب کافی در طول روز و خوردن غذاهای آبدار کمک کننده است.

کافئین

نوشیدن کمی چای یا قهوه یا مصرف خوراکی‌های حاوی کمی کافئین در فاصله زمانی مناسب بعد از شروع درد، می‌تواند سردرد را کاهش دهد. باید به یاد داشته باشیم که مصرف بیش از اندازه کافئین هم می‌تواند منجر به سردرد شود.

زنجبیل

مطالعات نشان داده است که مصرف زنجبیل، به تنهایی یا همراه با داروهای مسکن معمولی که بدون نسخه قابل تهیه‌اند، باعث کاهش سردرد در مبتلایان به میگرن می‌شود. زنجبیل را می‌توانیم همراه با چای دم کرده یا به صورت مکمل از داروخانه تهیه کنیم.

منیزیم

منیزیم یک ماده معدنی مهم و ضروری برای عملکردهای بی‌شماری در بدن، از جمله کنترل قند خون و انتقال پیام‌های عصبی است.

شواهد نشان می‌دهد که کمبود منیزیم در افرادی که سردردهای میگرنی مکرر دارند، بیشتر از دیگران است. استفاده از منیزیم یک روش موثر برای کنترل سردرد است.

سبزیجات با برگ تیره مانند اسفناج، جزو بهترین منابع غذایی منیزیم هستند. یک فنجان اسفناج بین 38 تا 40 درصد میزان توصیه‌شده روزانه منیزیم مورد نیاز بدن ما را تامین می‌کند.

سایر مواد غذایی حاوی منیزیم عبارتند از:

• دانه‌ها، مانند تخمه کدو یا کدو
• بادام‌ها
• ماهی خال مخالی، ماهی تن و ماهی پولک
• ماست یا کفیر کم‌چرب
• لوبیا سیاه و عدس
• آووکادو
• انجیر
• شکلات تلخ

بیشتر بخوانید: علائم دیابت چیست؟

ویتامین ب کمپلکس

ویتامین‌های گروه ب، گروهی از ریز مغذی‌های محلول در آب هستند که نقش‌های مهم زیادی، از جمله ساخت انتقال دهنده‌های عصبی و تبدیل غذا به انرژی را در بدن ایفا می‌کنند./p>

برخی از ویتامین‌های گروه ب ممکن است در برابر سردرد اثری محافظتی داشته باشند. چندین مطالعه نشان داده است که مصرف مکمل‌های ویتامین ب، شامل ریبوفلاوین (B2)، فولات، ب 12 و پیریدوکسین (B6) ممکن است علائم سردرد را کاهش دهد.

تخم مرغ، گوشت بدون چربی، شیر، کلم بروکلی، نان و غلات غنی شده منابع خوبی برای ریبوفلاوین (B2) هستند.

عدس، سبزیجات با برگ سبز، تخم مرغ، کلم بروکلی، مارچوبه، طالبی و غلات غنی شده منابع خوبی برای فولات به حساب می‌آیند.

گوشت قرمز، ماهی و پرندگان، تخم مرغ، شیر و سایر محصولات لبنی حاوی ویتامین ب 12 هستند.

گوشت مرغ، ماهی، سیب زمینی و سایر سبزیجات نشاسته‌ای و میوه‌ها (به غیر از مرکبات) سرشار از ویتامین B6 هستند.

استفاده از مکمل ب کمپلکس (حاوی هر هشت ویتامین گروه ب) روشی مطمئن و مقرون به صرفه برای درمان طبیعی علائم سردرد است.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:

نوشین یمانی متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ سردرد

شرکت دارو سازی دکتر عبیدی