شناخت آناتومی معده

شناخت بیشتر از آناتومی معده

آناتومی معده (Stomach)، مانند کیسه ای دستگاه گوارش، بین مری و روده کوچک؛ در اکثر مهره داران در قسمت قدامی حفره شکمی قرار دارد. معده به عنوان یک ظرف موقت برای ذخیره‌ سازی و توزیع مکانیکی غذا قبل از انتقال به روده عمل می‌کند. در حیواناتی که معده آن‌ها دارای غدد گوارشی است، برخی از فرآیند‌های شیمیایی هضم در معده نیز رخ می‌دهد.

تصویری از جایگاه معده در بدن انسان

آناتومی معده

معده اولین قسمت داخل شکمی دستگاه گوارش یا دستگاه گوارش است. ساختار معده بدین صورت است که یک اندام کیسه‌ای شکل عضلانی و بسیار عروقی است که قابل انبساط است و بسته به ساختار و وضعیت بدن و وضعیت پر بودن اندام ممکن است شکل‌های مختلفی به خود بگیرد. معده در ربع فوقانی سمت چپ شکم قرار دارد. جالب است بدانید که معده وسیع‌ترین قسمت دستگاه گوارش است.

نه تنها غذا را هضم می‌کند، بلکه آن را نیز ذخیره می‌کند. به گفته بی‌بی‌سی، معده می‌تواند کمی بیش از یک لیتر (1 لیتر) غذا را در آن واحد نگه دارد. طراحی معده به فرد این امکان را می‌دهد که یک وعده غذایی بزرگ بخورد که به آرامی در طول زمان هضم شود. هم‌چنین محققین به این نتیجه رسیده‌اند که، هضم یک وعده غذایی ممکن است چهار تا شش ساعت یا بیشتر طول بکشد. هر چه میزان چربی غذا بیشتر باشد، مدت زمان بیشتری برای هضم غذا طول می‌کشد.

فوندوس معده

فوندوس معده (Stomach fundus) یکی از بخش‌های اصلی این اندام است. این انبساط فوق العاده گنبدی شکل معده است که بالاتر از سطح روزنه قلبی (که دهانه بین مری و معده است) بیرون می‌زند. این عضو از معده در تماس با گنبد سمت چپ دیافراگم قرار دارد و امکان تجمع گازهای تولید شده توسط هضم را فراهم می‌کند.

تصویر فوندوس بخشی از معده

تنه معده

تنه معده (Stomach trunk) یکی از اجزای اصلی آناتومی معده است که در قسمت بالا، میانی و پایین این عضو جای دارد، این بخش از آناتومی معده تمامی اندام‌های درونی را شامل می‌شود که از چندین پیچ و خم و خمیدگی تشکیل شده است.

تصویری از تنه-معده در جایگاه بدن انسان

غار معده یا آنتروپیلوریک

غار معده (Stomach or anthropiloric cave) در محلی درست در بین تنه و مجرای پیلوریک آناتومی معده جای دارد و این قسمت نیز از غدد‌هایی که از سلول‌های ترشح کننده موکوس، تشکیل شده است.

مجرای پیلوریک

پیلوریک (Pyloric duct) یک ورودی عضلانی است که در حدفاصل بین معده و روده کوچک قرار دارد، این بخش از معده که به دوازدهه یا خروج معده نیز مشهور است، موادغذایی، اسیدها و مایعات داخل معده را درون خود نگه‌ می‌دارد و سپس به روده کوچک می‌فرستد و باعث هضم و جذب مواد غذایی می‌شوند.

تصویری از مجرای-پیلوریک در معده

مایع معده

مایع یا همان شیره معده (Gastric fluid) برای یک انسان بالغ در طول روز بین 2 – 3 تولید می‌شود و نوعی مایع اسیدی شناخته می‌شود که رقیق است و به وسیله غدد درون دیوارهای داخلی معده ترشح می‌شوند.

محل قرار گرفتن معده در بدن

ساختار معده در سمت چپ قسمت فوقانی حفره شکمی قرار دارد. مری تنها پس از سوراخ کردن دیافراگم که حفره سینه را از حفره شکمی جدا می‌کند، می‌تواند وارد آناتومی معده شود. خروجی معده از طریق اثنی عشر، بخشی از روده کوچک است. هم‌چنین قسمت پایین قفسه سینه تا حدی از معده محافظت می‌کند..

تصویر اینفوگرافیک مری

اینفوگرافیکی از مری انسان

وظایف معده

معده مهره‌داران یک اندام کیسه مانند است که در قسمت فوقانی دستگاه گوارش بین مری و روده قرار دارد و تعدادی از عملکردهای مهم را برای شروع فرآیند گوارش انجام می دهد. فعالیت‌های حرکتی معده به عملکرد آن به‌عنوان اندام ذخیره‌سازی غذا، آسیاب کردن و مخلوط کردن غذا با ترشحات معده و تنظیم میزان غذای رسیدن به روده مربوط می‌شود.

ترشحات معده با دناتوره کردن اسید غذای مصرف شده و با ترویج هیدرولیز آنزیمی پروتئین‌ها هضم را آغاز می‌کند. علاوه بر نقش مستقیم آن در هضم، ماهیت شدید اسیدی شیره معده باعث کاهش تعداد میکروارگانیسم‌هایی می‌شود که از طریق دهان به بدن حمله می‌کنند و یکی از اجزای شیره به نام فاکتور ذاتی باعث جذب ویتامین B12 می‌شود. برای بلوغ طبیعی گلبول‌های قرمز ضروری است.

ترشح هورمون گاسترین

یک نوع هورمون پپتیدی (Peptide hormone) است که در غده‌های پیلوری در بخش انتهای آناتومی معده ترشح می‌شوند، لازم است بدانید که مواد پروتئینی باعث تحریک این سلول‌ها می شود و در نهایت منجر به عمل آزاد‌سازی گاسترین در خون می‌شود که به سلول‌های معده می‌روند، هم‌چنین جالب است بدانید که گاسترین از دوازدهه و لوزالمعده نیز ترشح می‌شود.

نقش معده در هضم و جذب غذا

فعالیت‌های مختلفی در زندگی هم‌چون خوردن و آشامیدن طبیعی به نظر می‌رسند. در بدن شما آن‌ها را هر روز انجام می‌دهید بدون این‌که زیاد به آن‌ها فکر کنید. با این حال، آن‌چه بعد از غذا خوردن در بدن شما اتفاق می‌افتد پیچیده است. فرآیند هضم انرژی مورد نیاز برای عملکرد را بیرون می‌کشد و سپس آن‌چه را که در پشت سرمان باقی مانده است بیرون می‌اندازد. وقتی می‌جوید و قورت می‌دهید، زنجیره‌ای از وقایع به خوبی سازماندهی شده در بدن شما رخ می‌دهد که شما از آن بی خبرید.

پریستالسیس یک عمل عضلانی غیر‌ارادی است که غذا را از طریق دستگاه گوارش شما هل می‌دهد. این بخش مهمی از فرایند گوارش است. اگر بخواهید این فرآیند را با اشعه ایکس تماشا کنید، تقریباً شبیه امواج اقیانوسی خواهد بود که غذا را از یک اندام به اندام دیگر هل می‌دهد. در اولین قدم این سفر، غذا به سمت لوله غذای شما (مری) حرکت می‌کند. این آن را از گلو به معده شما می‌برد. بهتر است بدانید که دروازه ورود به ساختار معده شما اسفنکتر تحتانی مری نامیده می‌شود. این عضله حلقه مانند مسیر بین مری و معده را در صورت نیاز باز و بسته می‌کند.

در طول فرآیند گوارش، اسفنکتر شل می‌شود و اجازه می‌دهد غذا وارد معده شما شود. این‌گونه که غذا بخش قابل توجهی از فرایند گوارش را در معده شما طی می‌کند. ممکن است شکم خود را یک کیسه ساده در نظر بگیرید. اما در واقع بسیار سخت‌تر از سایر اندام‌های بدن شما است. لازم به ذکر است که: این فرآیند برای برخی از انواع غذاها نسبت به سایرین بیشتر طول می‌کشد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: درمانده، زهرا پارسای