بیماری لیکن پلان تشخیص و درمان

در این مقاله با بیماری لیکن پلان آشنا می شوید

درمان بیماری لیکن پلان: پوستی و دهان

لیکن پلان یک بیماری التهابی نسبتا شایع پوست و مخاط است. اگرچه این بیماری غالبا در افراد میانسال رخ می دهد، اما احتمال ابتلا در هر سنی وجود دارد.

علت ها و دلایل

• گاهی در اثر واکنش به یک داروی خاص مثل آنتی بیوتیک های سولفونامید یا داروهای ضد روماتیسمی دارای طلا، به وجود آید.
• ممکن است ناشی از یک ویروس باشد.
• لیکن پلان، درارتباط با استرس نیز است.
• کرم‌ها یا پمادهای کورتونی برای کاهش التهاب و خارش تجویز می‌گردند. برای بهبود پخش شدن و نفوذ این داروها، آن‌ها را بلافاصله پس از حمام کردن استفاده کنید.

علائم بیماری چیست؟

• لیکن پلان معمولا با ضایعات برجسته بنفش رنگی که اغلب بسیار خارش دار هم هستند بروز می کند.
• لیکن پلان در اشکال گوناگون دیده می‌شود ودر افراد مختلف ممکن است به صور گوناگون تظاهر پیدا کند.
• این بیماری هر نقطه ای از بدن را ممکن است درگیر کند اما معمولا بطور کلاسیک مچ دست و پا را درگیر می کند.
• گاه در محل خراش پوست ضایعات لیکن پلان ایجاد می شود که به این پدیده فنومن کوبنر می گویند.
• علاوه بر اشکال گوناگون لیکن پلان، شدت آن نیز در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است تنها ناحیه‌ای از مچ دست و پا درگیر باشد و یا اینکه برعکس تقریباً تمام سطح پوست مبتلا باشد.

علاوه بر پوست چه مناطق دیگری ممکن است در این بیماری درگیر شود؟

این بیماری ممکن است مو، ناخن و بخصوص مخاط دهان و ناحیه تناسلی را هم درگیر کند.

خصوصیات ضایعات پوستی

رنگ: ابتدا قرمزند. ضایعات پیشرفته‌تر بنفش هستند. ضایعات درحال بهبودی، قهوه‌ای پررنگ می‌باشند.

سطح: براق، خشک همراه پوسته‌های چسبیده به ضایعه است. ممکن است در سطح ضایعات، خطوطی سفید یا خاکستری دیده شود.

اندازه: حدود نیم تا یک سانتیمتر است.

محل: بیشتر در ساعد، ساق پا، پشت دست‌ها و ناحیه تناسلی آقایان می‌تواند باشد.

بیشتر بیماران جهت خاراندن، ضایعات را می‌مالند و کمتر ممکن است که ضایعات را زخمی کنند و بنابراین ضایعات لیکن پلان معمولاً سالم می‌مانند. این از لحاظ تشخیصی می‌تواند به پزشک کمک نماید.

ریزش مو می‌شود.

عوامل خطر

• استرس
• خستگی
• مواجهه با داروها یا مواد شیمیایی

عوارض

• ریزش مو
• تخریب ناخن‌ها
• پیدا شدن ضایعات جدید و برطرف شدن ضایعات قدیمی
• در بیماران مبتلا به لیکن پلان دهانی، خطر سرطان دهان کمی بیشتر است.

چه کسانی به این بیماری مبتلا می شوند؟

• این بیماری در بزرگسالان شایع است. نوع دهانی این بیماری بیشتر در زنان بوجود می آید.
• این بیماری هنوز علت مشخصی نداشته است. بعضی می گویند یک بیماری خود ایمنی است. این به این معنی است که سیستم ایمنی بدن به پوست و قسمت های خارجی بدن واکنش نشان داده و با حمله به این قسمت ها این بیماری را بوجود میاورد.
• هنوز تحقیقات برای کشف علت قطعی این بیماری ادامه دارد.

فرضیات ما برای علت این بیماری به شرح زیر است:

بعضی از داروها می توانند بثورات پوستی شبیه به لیکن پلان ایجاد کنند

داروهایی مانند داروهای ادرار آور (داروهای فشار خون و بیماری های قلبی) و همچنین داروهای جلوگیری از بیماری مالاریا از این نوع داروها هستند. حتما به پزشک متخصص پوست و مویخود درباره داروهایی که مصرف می کنید کامل توضیح دهید.

استفاده از فلز در داخل دهان (دندان مصنوعی و …)

این مورد بسیار نادر است اما اگر چنین اتفاقی افتاد شما بجای استفاده از وسایل فلزی از وسایل غیر فلزی استفاده کنید تا از این بیماری خلاص شوید.

نوع نادر دیگری از ایجاد این بیماری لیکن پلان تاولی فامیلیال است

این نوع از این بیماری معمولا در بقیه افراد خانواده نیز ظاهر می شود اما بسیار بسیار نادر است.

ممکن است ارتباطی بین لیکن پلان با ویروس هپاتیت C هم باشد.

متخصص پوست حتما این موضوع را (وجود این ویروس در شما) بررسی خواهد کرد.

چگونه متخصص پوست این بیماری را در شما تشخیص می دهد؟

بعضی از متخصصین در صورت وجود علائم آشکار با نگاه کردن به پوست و ناخن و دهان شما متوجه این بیماری می شوند. برخی دیگر در صورت داشتن شک به وجود این بیماری قسمتی از پوست شما را نمونه برداری کرده و توسط میکروسکوپ به بودن یا نبودن این بیماری پی میبرند.

دندانپزشکان هم می توانند وجود این بیماری را در داخل دهان شما تایید کنند.

درمان

فعلا هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. این بیماری بصورت خود به خودی ممکن است خوب شود. اما اگر این بیماری شما را آزار می دهد پزشک متخصص پوست و مو می تواند برای تسریع در بهبود این بیماری و کاهش علائم آن از درمان های زیر استفاده کند:

• آنتی هیستامین ها: که خارش را کم می کنند.

• کورتیکواستروئید موضعی: نوع مالیدنی این دارو است که برای کاهش تورم و قرمزی استفاده می شود.

• کورتیکواستروئید خوراکی: این دارو وقتی استفاده می شود که بیمار طی یک مدت طولانی درگیر این بیماری بوده است و یا پوست بیمار برجستگی ها و زخم های دردناک دارد.

• پووا تراپی (PUVA THERAPY): یک نور درمانی است که به درمان کمک می کند.

• رتینوئیک اسید: یا بر روی پوست قرار داده می شود و یا بصورت قرص شکل استفاده می شود و باعث بهتر شدن ضایعات پوست می گردد.

• پماد تاکرولیموس و یا کرم پیمکرولیموسدرباره عوارض احتمالی درمان های بالا حتما از پزشک خود سوال کنید.

هنگامیکه این بیماری در داخل دهان بوجود بیاید اگر همراه با درد و علائم خاصی نباشد درمان خاصی لازم ندارد اما اگر با درد و سوزش و تاول و زخم همراه باشد باید آن را درمان کرد.

راه هایی برای جلوگیری از مبتلا شدن به لیکن پلان

لیکن پلان پوستی

• استرس خود را کم کنید. استرس باعث افزایش گستردگی این بیماری می شود.
• محل خارش را آرام خارش دهید. استفاده از یک پارچه سرد و یا استفاده از بلغور جو در حمام بسیار می تواند کمک کننده باشد.
• سعی کنید بوسیله خاراندن، به پوست شما آسیب نرسد زیرا آسیب به پوست برای این بیماری مضر است.

لیکن پلان دهانی

اگر لیکن پلان در دهان شما ایجاد شد شما امکان ابتلا به سرطان دهان را دارید پس بهتر است موارد زیر را حتما رعایت کنید:

• سیگار نکشید
• استفاده از توتون ها و تنباکو را متوقف کنید
• اگر الکل مصرف می کنید باید استفاده از الکل را متوقف کنید
• هر 6ماه یکبار برای بررسی وجود سرطان دهان به یک دندانپزشک و یا متخصص پوست مراجعه کنید
• از مواد غذایی که می تواند لیکن پلان را بدتر کند استفاده نکنید مانند میوه های ترش و آبمیوه ها و یا غذاهای ادویه دار و هرچیزی که می تواند لیکن پلان را بدتر کند.
• از تنقلات ترد و شور (مانند چیپس) و یا نوشیدنی های کافئین دار مانند نوشابه و چای پررنگ پرهیز کنید
• برای لیکن پلان پوست سر و یا تناسلی هم حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا به شما با توجه به شرایط شما بگوید که چه راهکارهایی برای جلوگیری از گسترش آن وجود دارد.
• - نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی
• - منبع: ابوالفتح محرابیان متخصص پوست و مو