نکاتی پیرامون چاقو تیزکن های مختلف و مصقل

چاقو تیز کن، یکی از ابزارهای آشپزخانه است که به منظور سوهان زدن و تیز کردن  لبه تیغه های فولادی چاقوها و سایر ابزاری که دارای تیغه و یا لبه برش هستند، طراحی شده است. چاقو تیز کن ها اغلب بصورت دستی یا الکتریکی موجود هستند، و می توانند به سادگی یک سنگ تراش و یا بصورت دستگاههای پیچیده چند منظوره متشکل از چندین سنگ تراش باشند. انواع مختلف چاقو تیزکن ها شامل سنگهای تراش(Whetstone)، تیزکن های دستی مانند مصقلها، تیزکن های کوچک مخصوص پیشخوان آشپزخانه، و یا مدل های برقی که به عنوان تیزکن های خانگی یا تجاری، هستند.

از  ساده ترین تیزکن ها، سنگی است که اغلب مستطیل شکل و یا گرد با ضخامت سه تا پنج سانتی متر (یا بیشتر) ساخته می شود. انواع متداول آن شامل سنگ تیز کن (Whetstone) می باشد. این سنگ ها از مواد معدنی دی اکسید سیلیکون ساخته و به سنگهای نرم، متوسط ​​و سخت تقسیم می شوند. برای آماده سازی سنگ و به منظور تحریک روغن طبیعی موجود در سنگ یک روغن روانکاری سبک به آن اضافه می شود، این عمل باعث تیز شدن چاقو هنگامیکه تیغه آن به سنگ کشیده می شود، می گردد. انواع و گریدهای مختلف سنگ بسته به نوع تیغه های فولادی سنگین تر یا سبک ترنتایج متفاوتی را ارائه می دهند.

 سنگ دیگری که برای تیز کردن چاقو مورد استفاده قرار می گیرد، سنگ کاربوراندوم (Carborundum)  می باشد.  این سنگ  ماده ای ساینده ایست که از کاربید سیلیکون که باعث تیزی تیغه می شود، ساخته شده است. با گذشت زمان و استفاده مداوم از آن، سطح آن که متشکل از کاربید می باشد خراب شده و از بین میرود. این سنگ ها اغلب مستطیل شکل و دارای یک طرف صاف و یک طرف زبر هستند. برای تیز کردن چاقو با استفاده از این سنگ ها، ابتدا از سطح زبر آن استفاده می شود و سپس فرلیند تیز کردن با استفاده از سطح صاف (نرم) آن به پایان می رسد.

انواع دیگر چاقو تیز کن ها  که به آنها مصقل نیز می گویند، از یک شافت فولادی گرد یا بیضوی و سطحی با بافت ظریف تشکیل شده است تا لبه های چاقو را به صورت دستی تیز کنند.تیزکن های دستی که اغلب جزو ابزار آلات روی پیشخوان محسوب می شوند، فرایند تیز کردن را با دقت بیشتری انجام می دهند. این تیز کن ها معمولا دارای دسته ای پلاستیکی یا فلزی هستند و اغلب خیلی بزرگ نیستند، اما می توانند فرایند تیز کردن را  را به میزان قابل توجهی ساده کنند. غالباً  تیز کن ها از یک روکش ساینده الماس یا یک سنگ تراش کاربید تنگستن(Tungsten Carbide) تشکیل شدند. برای تیز کردن چاقو کافیست که آن را با یک زاویه ثابت بروی مصقل یا همان تیز کن بکشید، معمولا بهتر است که این کار چهار تا شش بار انجام شود و در نهایت یک چاقوی تیز خواهید داشت.

تیز کن های برقی یکی دیگر از گزینه ها برای تیز کردن کارد و چاقو هستند و البته نوعی وسیله که فرآیند تیز کردن چاقو را ساده می کند، خصوصاً اگر چاقوها به طور مکرر برای کارهای گوناگون و برش مواد غذایی مختلف استفاده شوند.  هنگام انتخاب این نوع از تیز کن ها بهتر است اندازه آنها، نوع مواد ساینده روی سنگ ها، انواع تیغه هایی که می توان با آنها تیز کرد، ایمنی و سهولت تمیز کردن را مورد نظر قرار داد. مدل های با قیمت پایین تنها شامل یک شیار برای تیز کردن خواهند بود در حالی که سایر مدل ها دارای مقاطع تراشکاری برای اهداف مختلف مانند پیش تراشیدن برای از بین بردن شیارها و سوارخهای ریز ایجاد شده بروی تیغه قبل از قرار دادن چاقو برای تیز شدن نهاییست.

اگر از چاقو فقط به صورت دوره ای استفاده می کنید  مدل های با قیمت پایین را انتخاب کنید. ولی اگر بصورت مکرر از چاقو استفاده می کنید و برش های زیادی با آن انجام میدهید مقرون به صرفه است که مدل هایی با قیمت بالاتر را خریداری کنید.

به خاطر داشته باشید که همه تیزکن ها برای انواع مختلف چاقو مناسب نیستند. همیشه قبل استفاده از تیز کن ها  قابلیت های آنها را مورد بررسی قرار دهید که آیا برای چاقوی شما متاسب می باشد یا خیر. همچنین در هنگام تیز کردن چاقو سعی کنید  حداقل فشار را بروی تیغه بیاورید.