علل بی حسی پاها، تشخیص و درمان آن

ضمن تشکر از حسن انتخابتان شما را دعوت به مطالعه مقاله زیر می کنم با آرزوی سلامتی برای شما

بی حسی پاها: 12 دلیل مهم بی حس شدن پا

بی حسی پاها چیست؟ چه علایمی دارد؟ بی حسی در پاها چه علت‌هایی دارد؟ چه زمانی برای بی حس شدن پاها به پزشک مراجعه کنیم؟ درمان بی حسی پا چیست؟

حتماً تابه‌حال این اتفاق را تجربه کرده‌اید که پس از آن که مدت نسبتاً طولانی پاهای خود را روی‌هم قرار دادید احساس بی حسی و گزگز و یا اصطلاحاً خواب رفتگی در پاهایتان ایجاد شده است و پس از برداشتن فشار و تغییر حالت این حس برطرف شده است.

اما شاید این سؤال برای شما ایجاد شود که بی حسی دقیقاً به چه معناست و علت آن چیست. در این مقاله به این موضوع می‌پردازیم.

بی حسی پاها چیست؟

احساس بی حسی و یا پارستزی زمانی اتفاق می‌افتد که عصب ناحیه‌ای از پا تحریک شده باشد. به زبان ساده‌تر تصور کنید عصب پای شما یک خیابان است و پیام‌های عصبی اتومبیل‌هایی هستند که در این خیابان تردد می‌کند و وقتی فشار مداوم روی عصب قرار می‌گیرد بسان آن است که در عصب شما یا همان خیابان مانعی وجود دارد و اتومبیل‌ها یا پیام‌های عصبی نمی‌توانند به‌درستی در طول عصب حرکت کنند و این باعث ایجاد راهبندان در مسیر عصبی می‌شود به دنبال این اختلال در ارسال پیام عصبی سیستم عصبی بدن شما تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد و شما بی حسی و گزگز و خواب رفتگی در پاهایتان احساس می‌کنید.

علایم بی حسی پاها چیست؟

همان‌طور که گفتیم در اغلب موارد بی حسی با تغییر حالت و جا به جا کردن پاها از بین می‌روند و مورد جدی به حساب نمی‌آید؛ اما گاهی ممکن است به دلایلبیماری‌های زمینه‌ای خاصی مثل دیابت ایجاد شود و یا همراه علایم دیگری باشد مثل:

• سوزش و خارش
• تحلیل عضلات
• افتادگی پاها
• سندرم پای بی قرار

در برخی موارد علایم جدی‌تر مثل خونریزی و تاول و درد زیاد و قرمزی و گرمی پاها هم ایجاد می‌شود که نیاز به بررسی بیشتر دارد.

اگر متوجه تغییر رنگ پوست پاها، یا تغییر بافت در اندام تحتانی خود شده‌اید، نباید این علائم هشداردهنده را نادیده بگیرید.

علت قرمز شدن ناگهانی پوست پا

بی حسی پاها نشانه چیست؟

علت بی حس شدن پاها از زانو به پایین

دلایل متنوعی باعث بروز بی حسی در ساق پا و کف پاهامی‌شود.

1-وضعیت نامناسب پاها

گاهی به دلیل زیاد نشستن و یا روی هم قرار دادن پاها روی هم به مدت طولانی و یا پوشیدن لباس‌های تنگ خون‌رسانی به پاها کم می‌شود و از طرف دیگر اعصاب آن ناحیه از پا تحت تأثیر قرار می‌گیرد و به دنبال آن بی حسی و یا خواب رفتگی در پاها ایجاد می‌شود که اغلب با حرکت دادن پاها برطرف می‌شود.

2- آسیب و ضربه به پاها

آسیب‌های فیزیکی به لگن و ستون فقرات و نیم تنه و پاها می‌تواند باعث آسیب به اعصاب پاها و ایجاد بی حسی شود.

3- بیماری‌های زمینه‌ای

بیماری‌های سیستمیک مثل انواع دیابت در صورت عدم درمان و کنترل مناسب می‌تواند بی حسی در اندام تحتانی شما ایجاد کند. دیابت یک بیماری پیش‌رونده است که اگر به درستی و به موقع درمان نشود می‌تواندآسیب‌های عصبی متعدد و فلج کننده ایجاد کند.

بیماری‌های مثل مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس و سکته مغزی هم می‌توانند باعث ایجاد عارضه بی حسی در پاهاشوند.

اضافه وزن، پوشیدن لباس تنگ و انداختن پاها روی هم برای مدت طولانی باعث اختلال در عملکرد دریچه‌های لانه کبوتری و در نتیجه ابتلا به بیماری واریس می‌شود.

درمان قطعی واریس پا

4- مشکلات ستون فقرات و کمر

آسیب‌ها و بیرون زدگی‌های مهره‌های ستون فقرات و کمر می‌تواند باعث تحت فشار قرار گرفتن اعصاب پاها و ایجاد اختلال در ارسال پیام‌های عصبی و بی حسی شود. تنگی کانال نخاعی نیز می‌تواند کمر و پاها را درگیر کند و ضعف، بی‌حسی، درد و سنگینی پا را به وجود آورد.

5- اختلال در خون‌رسانی

در صورتی که خون‌رسانی به پاها به دلیل تحت فشار قرار گرفتن و یا آسیب‌های فیزیکی و یا تنگی عروق کاهش پیدا کند بی حسی ایجاد می‌شود. ضعف و بی حسی ناشی از خون‌رسانی ناکافی در بالا رفتن از پله‌ها بیشتر احساس می‌شود.

6- تومورها و کیست‌ها

گاهی برخی عوامل مثل عفونت و آبسه و تومورهای خوش‌ خیم ممکن است در مسیر اعصاب و عروق پاها قرار بگیرند و بی حسی ایجاد شود.

7- چاقی و اضافه وزن

تمام وزن شما روی پاهایتان قرار می‌گیرد؛ بنابراین وقتی وزن زیادی روی پاهایتان باشد اعصاب و عروق تحت فشار هستند و بی حسی در پاها دور از انتظار نیست.

8- نیش حشرات و سموم

برخی حشرات مثل زنبورها و برخی سموم در مسیر عصبی اختلال ایجاد می‌کنند.

اضافه وزن عامل بسیاری از بیماری‌هاست. چاقی بیش از یک‌چهارم جمعیت بزرگسالان را گرفتار کرده است. آیا وزن شما متعادل است؟

محاسبه نمایه توده بدنی یا همان BMI

9- کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی

کمبود ویتامین B12 باعث احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن در دست و پاها می‌شود. ویتامین B1, B12 و B6 برای درمان نوروپاتی مفید هستند.

ویتامین B1 به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند.

ویتامین B6 در حفاظت از ساختار عصب نقش دارد.

تحقیقات اخیر نقش کمبود ویتامین D در بروز نوروپاتی(بی حسی و درد و سوزن سوزن شدن دست و پا) را تأیید کرده‌اند.

10-عوارض داروها

برخی داروها مثل داروهای شیمی درمانی عارضه بی حسی و اختلالات عصبی ایجاد می‌کنند.

11- مصرف الکل و مواد مخدر

12- بارداری

زنان در سه‌ماهه سوم بارداری تجربه بی حسی در پا و سوزن سوزن شدن در پاها به‌خاطر ورم بدن و فشار به عصب‌ها را دارند.

DVT در بارداری، به لخته شدن خون در رگ‌های عمقی در طول دوران بارداری و تا 6 هفته پس از زایمان اطلاق می‌شود. علائم DVT تورم، درد شدید و ناراحتی در یک پا یا هر دوپا است.

لخته خون در بارداری

علت بی حسی ران پاها

از دلایل شایع بی حسی در ران پا می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد.

1- آسیب ورزشی

ورزش شدید می‌تواند عضلات درگیر را دچار بی حسی و یا درد کند؛ ولی اگر درد تداوم داشته باشد نیاز به مراجعه به پزشک و بررسی آن است.

2- مرالژیا پارستزیا

در این سندرم درد و بی حسی در قسمت خارجی ران بروز می‌کند و علت آن گیر افتادگی عصب موجود در ران است. پوشیدن لباس تنگ، چاقی و بارداری از علل این سندرم هستند که در اغلب موارد با ایجاد تغییرات جزئی در سبک زندگی بهبود می‌یابد. در موارد شدید ممکن است پزشک برای شما دارو تجویز کند یا جراحی در صورت ادامه چند ماهه درد نیاز باشد.

3- درد سیاتیک

این درد معمولاً یک طرفه است و معمولاً ناحیه باسن و لگن دچار درد می‌شود. با وجود اینکه درد نشانه اولیه سیاتیک است؛ اما ممکن است ضعف عضلانی و بی حسی در پا هم دیده شود.

درد واریس به‌صورت سنگینی پا و خستگی در پاها هم توصیف می‌شود. این احساس ناخوشایند در ساعات پایانی روز تشدید می‌شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

همان‌طور که گفتیم در اکثر موارد بی حسی در پاها نشانه خاصی نیست و بعد از چند دقیقه استراحت و تغییر حالت برطرف می‌شود. اما گاهی بی حسی علت جدی‌تری دارد که باید حتماً جهت بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

*در صورتی که علایم زیر را به همراه بی حسی دارید حتماً پزشک خود را مطلع کنید:

1- ایجاد ضعف و فلج و لمسی یک طرفه بدون علت قبلی(می‌تواند علایم سکته مغزی باشد)

2- اختلال در تکلم به صورت ناگهانی

3-درد شدید و غیر قابل تحمل

4- خونریزی و آسیب فیزیکی

5- تداوم و طولانی شدن بی حسی

واریس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های انسان است. سی درصد افراد به نحوی درگیر این بیماری هستند. بعضی مشکلات زیبایی دارند و بعضی دیگر از سنگینی درد و خستگی شاکی هستند.

بهترین متحصص واریس تهران

درمان بی حسی پاها چیست؟

درصورتی‌که پاهای شما دچار خواب رفتگی شده باشند و احساس گزگز در پاهایتان دارید ماساژ و استفاده از کمپرس آب گرم و یا یخ بسیار کمک کننده خواهد بود. درصورتی‌که به دلیل دیگری بی حسی ایجاد شده باشد بر اساس معاینه و تشخیص پزشک نوع درمان شما مشخص می‌شود.

به‌عنوان‌مثال: فیزیوتراپی و انجام حرکات کششی و طب سوزنی تحت نظر پزشک در مواردی که بی حسی به دلیل آسیب ستون فقرات باشد بسیار مفید خواهند بود.

کنترل وزن، ورزش منظم، مصرف مواد غذایی سالم و ویتامین‌های مورد نیاز بدن در کنترل و پیشگیری از بی حسی پاها بسیار مفید هستند.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:مهرداد اقدسی

پروفسور دکتر مهرداد اقدسی، متخصص قلب و فلوشیپ فوق تخصصی اینترونشنال عروق، مشاور ارشد بیماریهای وریدی و استاد افتخاری دانشگاههای علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی